آخرین اخبار و جدید ترین خبر های دنیا در کم خبر
شرق/متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشر آن در کم خبر به معنای تاییدش نیست
علیرضا مستوفی/ سؤالاتی مشترک را با پنج شخص فعال در حوزه روابط بین‌الملل و علوم سیاسی در میان گذاشتیم که سؤالات به این شرح است: ۱- جواد ظریف از سوی کیسینجر به‌عنوان یک دشمن محترم خوانده شده؛ به نظر شما دلیل این توصیف چه بوده است؟ ۲- پس از خروج آمریکا از برجام، چرا E3 به جواد ظریف کمک نکرد تا برجام را پایدار نگه دارد؟ که اگر این اقدام انجام می‌شد، احتمالا جواد ظریف پایانی متفاوت داشت. ۳- به نظر شما جواد ظریف به‌عنوان مسئول پرونده هسته‌ای ایران، قبل از توافق هسته‌ای باید چه می‌کرد تا برجام پایدار بماند؟ ظریف چه تضمینی می‌توانست از آمریکا بگیرد تا خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را با مشکل مواجه کند؟ ۴- فکر می‌کنید جواد ظریف ظرفیت انتخاب‌شدن به‌عنوان دبیرکل سازمان ملل را داشت؟ ۵- جواد ظریف را به‌عنوان وزیر خارجه و رئیس تیم مذاکره‌‌کننده هسته‌ای ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟ از یک تا ۱۰ چه امتیازی به او می‌دهید؟ ۶- از دکتر ظریف خاطره خاصی دارید که بخواهید آن را با ما در میان بگذارید؟
جوان آنتون خلوپکوف به این سوالات را می خوانید.
آنتون خلوپکوف، مؤسس و مدیر مرکز مطالعات انرژی و امنیت CENESS است؛ یکی از اندیشکده‌های اصلی روسیه با تمرکز بر عدم اشاعه، کنترل تسلیحات و مسائل انرژی هسته‌ای که در سال 2009 تأسیس شد. او سردبیر مجله Nuclear Club وابسته به CENESS نیز هست.1- جواد ظریف، دیپلمات فوق‌العاده‌ای بود و نقش بسزایی در برجام داشت. من بشخصه معتقدم ظریف در سیاست خارجی ایران مانند کیسینجر در آمریکا بسیار مؤثر بود؛ کسی‌که باعث ارتباط هر‌چه بیشتر غرب با ایران شد.2- کاش کسی بود که می‌توانست آمریکا را کنترل کند، اما هیچ‌کس مقصر خروج از برجام نیست جز دولت آمریکا. ترامپ اشتباه بسیار بزرگی مرتکب شد و به نظر من نباید دنبال مقصر در بین سایر طرف‌های درگیر در مذاکرات گشت.3- برجام نتیجه یک اجماع بود، ولی آمریکا از معاهدات مهمی که به تصویب سنا هم رسیده بود، نظیر معاهده موشک‌های بالستیک و تغییرات آب‌وهوایی نیز خارج شد. در نتیجه امروز هم هیچ تضمین صددرصدی وجود ندارد، فقط باید شرایط خروج را به‌گونه‌ای تنظیم کرد که سخت، پیچیده و دردآور باشد. هیچ ضمانتی برای عدم خروج، امکان‌پذیر نیست. باید گفت پایداری برجام نه‌تنها به نفع ایران، بلکه به نفع همه طرف‌های درگیر از‌جمله روسیه است.4- جواد ظریف شخصیتی فوق‌العاده، دیپلماتی برجسته و با تجربیات بسیار خوبی است؛ اما شرایط سیاسی این امر را بسیار دشوار و ناممکن کرده است و غربی‌ها به‌شدت با آن مخالفت خواهند کرد. نه اینکه جواد ظریف را قبول ندارند، بلکه به این دلیل که صرفا او یک ایرانی است. به یاد بیاوریم که در سال‌های ۱۹۷۸ و ۱۹۷۹ مهندس اکبر اعتماد که از وی به‌عنوان پدر انرژی هسته‌ای ایران یاد می‌شود، به‌عنوان کاندیدای پست دبیر‌کلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شد که پس از انقلاب و تغییرات پیش‌آمده محقق نشد.5- امتیازدادن به چنین کسی برای من کار آسانی نیست. ظریف و معاونش سیدعباس عراقچی، در مقایسه با همتایان خود نقش بسیار مؤثر و مهم‌تری ایفا کردند.6- ظریف انسانی با فکر باز بود و من بشخصه به این خاطر وی را دوست دارم. علاوه بر موضوع مذاکرات، اهل گفت‌و‌گو و تعامل با محققان و اندیشمندان هم بود که در مقایسه با همتایانش مثل سرگئی لاوروف و جان کری، بسیار برجسته بود. برای مثال، در ژانویه ۲۰۱۴ با تعدادی از محققان در روسیه دیدار کرد و من هم در آن نشست حضور داشتم. علاوه بر بحث هسته‌ای، درباره چگونگی بازسازی و نوسازی رآکتور آب سنگین اراک هم صحبت کردیم و پس از آن هم همیشه در دسترس و علاقه‌مند به بحث و تبادل نظر بود.
