شرق/متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن در کم خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست

عبدالرحمن فتح‌الهی/ از امروز دوشنبه نشست فصلی شورای حکام آغاز به کار می‌کند؛ نشستی که یکی از دستور کارهای مهمش به پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران و احتمال صدور قطع‌نامه علیه تهران، ذیل دو گزارش رافائل گروسی، مدیر کل آژانس و همچنین پیش‌نویس مشترک ایالات متحده آمریکا و تروئیکای اروپایی اختصاص دارد. در این بین با انتشار دو گزارش دوشنبه گذشته آژانس و تلاش واشنگتن، لندن، ‌پاریس و برلین برای تهیه پیش‌نویس شاهد تحرکات دیپلماتیک تهران از سفر باقری‌کنی به نروژ تا دو دور گفت‌وگوی تلفنی حسین امیرعبداللهیان با جوزف بورل هستیم. اینها علاوه بر آن است که سخنگوی دستگاه سیاست خارجی در واکنش‌های خود طی چند نوبت نسبت به تبعات هر گونه تلاش برای صدور قطع‌نامه علیه ایران هشدار داده است. با این حال به نظر می‌رسد تمام دست‌وپا زدن‌های اسرائیل در ماه‌های اخیر برای شکست در مذاکرات وین به خروجی مدنظر تل آویو نزدیک شده است. خصوصا که در آستانه برگزاری نشست شورای حکام شاهد سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اسرائیل نیز بودیم. این سفر نشان می‌دهد نفتالی بنت تا آخرین ساعات برگزاری نشست شورای حکام دست از تحریک آژانس با اهرم تخریب ایران بر نمی‌دارد.

اما وضعیت بحرانی در سرزمین‌های اشغالی که به اذعان صریح نخست‌وزیر اسرائیل در مرز فروپاشی کامل قرار دارد بی‌ارتباط با دور جدید تقابل تل‌آویو با تهران نیست. لذا ترور، خرابکاری، برگزاری رزمایش، تحریک آژانس، فشار به اعضای شورای حکام و ...، چه با هدف برون‌رفت کابینه بنت از بحران داخلی باشد یا خیر نمی‌تواند سقوط کابینه‌اش و برگزاری پنجمین دوره انتخابات زودهنگام پارلمانی در اسرائیل را کم‌رنگ کند. البته که نباید هشدار جدی و بدون تعارف شورای عالی امنیت ملی ایران را هم در قبال اسرائیل از نظر دور داشت. در کنار آن رفتارهای مخرب کشورهای حاشیه خلیج فارس با صدور بیانیه 11 خرداد هم گامی در جهت تشدید فضای ضدایرانی کنونی بود. به موازاتش بی‌شک کارشکنی‌های روسیه بعد از آغاز جنگ اوکراین با درخواست مستثناشدن روابط تهران – مسکو از تحریم‌های آمریکا نیز موتور مذاکرات را برای 87 روز خاموش کرد که نتیجه آن قرارگرفتن ایران در آستانه صدور قطع‌نامه شورای حکام است. پیرو این نکته بی‌شک صدور قطع‌نامه بهترین فضا را برای سوء‌استفاده کرملین ایجاد خواهد کرد تا کماکان از اهرم فشار توقف مذاکرات وین و پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران به نفع خود بهره‌برداری کند. ناگفته نماند در این شرایط نقش سه کشور اروپایی عضو برجام بیش از پیش پررنگ‌تر شده است چراکه در صورت صدور قطع‌نامه و واکنش قهرآمیز احتمالی تهران بیم فعال‌شدن مکانیسم ماشه توسط آلمان، فرانسه و انگلستان می‌رود. این در حالی است که تا پیش از این و در میانه‌های اسفند سال گذشته دیپلمات‌های اروپایی از فضای مثبت مذاکرات وین و دردسترس‌بودن توافق سخن می‌گفتند تا جایی که عکس یادگاری پایان مذاکرات را هم انداخته بودند. در این میان مطرح‌شدن خواسته‌های فرابرجامی از طرفین حاضر در مذاکره نیز عملا آن فضای مثبت مذاکرات و نزدیک‌بودن توافق را به بن‌بستی سه‌ماهه کشاند که ۲۰ اسفند1400/ 11 مارس با توییت معروف جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر «لزوم توقف مذاکرات به دلیل عوامل خارجی» شروع شد.