اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در کم خبر به معنای تاییدش نیست

 تنها 72 ساعت بعد از آنکه محمدباقر قالیباف، رییس مجلس با قاطعیت تمام در جلسه علنی خطاب به محمدرضا میرتاج‌الدینی گفت که بودجه بدون تعیین تکلیف برنامه هفتم اعلام وصول نمی‌شود و آب پاکی را هم درباره تمدید برنامه ششم روی دست نمایندگان ریخت، لایحه بودجه 1402 توسط رییس دولت سیزدهم به مجلس آمد و اعلام وصول شد و قالیباف هم در سکوت، خبر از آغاز بررسی آن داد.صبح روز یکشنبه 18 دی، در ساعات پایانی نشست علنی مجلس، محمدرضا میرتاج‌الدینی در مورد لایحه بودجه ۱۴۰۲ کل کشور تذکر داد که «نزدیک به دو هفته است دولت لایحه بودجه را به هیات رییسه تحویل داده و چون دولت برنامه هفتم را ارایه نکرده، مجلس لایحه را نگه داشته است. دولت به دنبال تکمیل برنامه هفتم است و اگر لایحه بررسی نشود با مشکل روبه‌رو می‌شویم.» نماینده مردم تبریز با بیان اینکه تعامل بین دولت و مجلس ایجاب می‌کند که از کنار این مسائل مهم به آسانی نگذریم، پیشنهاد کرد که تدبیری صورت گیرد تا برنامه ششم توسعه تمدید شود و بررسی لایحه بودجه بیش از این به تاخیر نیفتد. عجیب‌تر آنکه قالیباف علاوه بر تاکید بر اینکه بودجه را اعلام وصول نمی‌کند تا برنامه بیاید به کنایه به این نماینده حامی دولت گفت که «ما نمی‌توانیم مجلس را با سلیقه اداره کنیم. معنای تعامل این نیست که پا روی قانون بگذاریم. ماده ۱۸۰ آیین‌نامه مشخص کرده است که روند بررسی بودجه چگونه انجام شود. مگر ما می‌توانیم بودجه‌ای تصویب کنیم و قانون برنامه نداشته باشیم؟» کمتر از سه روز بعد اما قالیباف روی صحبت خود و قانون- به روایت خودش- پا گذاشت. بخش دوم بودجه روز چهارشنبه به مجلس آمد، رییس‌جمهوری مطابق روال هر ساله عکس استراتژیک تحویل بودجه به رییس مجلس را انداخت و نمایندگان و رییس مجلس هم خبر از آغاز بررسی بودجه در کمیسیون تلفیق از روز شنبه را دادند. اما چرا با این سرعت معادله قانونی قالیباف تغییر کرد و ناگزیر به سکوت در برابر تعلل دولت در ارایه برنامه هفتم و کوتاه آمدن از حرف خود شد؟نمایندگان همراه دولت، منتقد قالیبافبر اساس اخبار غیر رسمی و شنیده‌های اعتمادآنلاین انتقادها از تصمیم قالیباف مبنی بر نگهداشتن بودجه و عدم اعلام وصول آن تا زمان رسیدن برنامه هفتم، در هفته گذشته شدت گرفته بوده است. نمایندگان از اینکه هیات رییسه مجلس و در راس آن قالیباف درباره «عدم اعلام وصول بودجه» راسا تصمیم گرفته‌اند، گلایه داشتند. جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس روز سه‌شنبه به اعتمادآنلاین گفت که صبح فردا - آغاز جلسه علنی روز چهارشنبه- جلسه‌ای غیرعلنی برای رای‌گیری درباره تعیین تکلیف بودجه 1402 برگزار می‌شود تا مشخص شود «نظر نمایندگان» درباره این موضوع چیست و بر اساس «نظر نمایندگان» در این باره اقدام شود. یکی دیگر از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه نیز به اعتمادآنلاین گفت که نمایندگان از اینکه بدون کسب نظر آنها درباره «عدم اعلام وصول بودجه» تصمیم‌گیری شده، ناراحت هستند و این نقد را به هیات رییسه دارند که راسا در این باره تصمیم‌گیری کرده است.  فشار روی هیات رییسه اما صبح روز چهارشنبه فراتر از یک رای‌گیری استمزاجی رفت و رییس‌جمهوری به مجلس آمد و هم بودجه اعلام وصول شد و هم از لایحه برنامه هفتم خبری نشد و هم صدای انتقادی شنیده نشد؛ نه خانی آمده، نه خانی رفته. همه فعل و انفعالاتی که به این رخداد منجر شد، یک پیام روشن دارد؛ قالیباف در موازنه قدرت بر سر مساله بودجه مجبور به عقب‌نشینی شده است. به نظر می‌رسد حتی اگر ابراهیم رییسی هم برای تحویل بودجه صبح چهارشنبه به مجلس نمی‌آمد باز هم رای‌گیری استمزاجی در جلسه غیرعلنی قالیباف را ناچار به اعلام وصول بودجه می‌کرد.نقد نمایندگان البته بر روال همیشگی مجلس است؛ نمایندگان از حیطه تصمیم‌گیری هیات رییسه و رییس مجلس انتقاد دارند. این موضوع طی 12 سال ریاست علی لاریجانی بر مجلس نیز بارها رخ داده بود و از نکات نغز سیاست و تاریخ اینکه قالیباف و حلقه مشاوران و نزدیکانش در روزهای نخست مجلس بارها درباره این رویه در دوره‌های قبل مجلس مانور داده و بر این مبنی مدیریت لاریجانی را نقد کرده بودند. با این وجود به نظر می‌رسد تصمیم محمدباقر قالیباف بر «عدم اعلام وصول بودجه تا زمان تعیین تکلیف برنامه» در دایره اختیارات قانونی هیات رییسه مجلس و شخص رییس مجلس است کما اینکه نگهداشتن لایحه مدت زمان زیادی نیز به طول نینجامید. علاوه بر این منطق قالیباف و هیات رییسه نیز در عدم اعلام وصول بودجه مبتنی بر نگاه کارشناسی است؛ چگونه می‌توان بودجه را بررسی کرد در شرایطی که هنوز برنامه تصویب نشده و خط و ربط کلان آن روشن نیست. به صورت کلی با رجوع به قانون اساسی و آیین‌نامه داخلی مجلس بند یا ماده‌ای مبتنی بر اینکه الزامی برای بررسی برنامه قبل از بودجه وجود داشته باشد، دیده نمی‌شود. هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان هفدهم دی ماه در نشست خبری، در پاسخ به این سوال که مجلس لایحه بودجه را بررسی نمی‌کند و اعتقاد دارند لایحه برنامه توسعه ابتدا باید بررسی شود، گفت: «هم لایحه بودجه و هم لایحه برنامه مهم هستند. ما در بررسی هر مصوبه‌ای را زودتر دریافت کنیم، بررسی می‌کنیم، چراکه مهلت ما ده روزه است. اینکه کدام اولویت دارد قانون اساسی تعیین نکرده است.» البته شورای نگهبان از ظن خود این موضوع را اعلام کرده و اگرچه در متون قانونی در این باره به صراحت صحبتی نشده است، اما منطق قانون‌نویسی، صحبت قالیباف و هیات رییسه را تایید می‌کند؛ چگونه می‌توان بودجه یک‌سال را نوشت در حالی که برنامه 5 سال آینده‌اش هنوز تدوین نشده است!دولت رییسی اما از اساس، تاخیر خود در ارایه برنامه که باعث این همه کشمکش شد را گردن نمی‌گیرد. مسعود میرکاظمی، نوزدهم دی ماه به خبرگزاری تسنیم گفته که «اقدام برای تدوین بودجه معمولا از مرداد تا شهریور ماه در سازمان برنامه و بودجه آغاز  و بودجه تدوین شده اواخر مهرماه به هیات دولت ارسال می‌شود. همچنین این بودجه تا 15 آذر در دولت بررسی و نهایتا تقدیم مجلس شورای اسلامی می‌شود.» میرکاظمی با بیان اینکه در حین بررسی بودجه سالانه، سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه ابلاغ شد، تشریح کرده که در این شرایط بین اینکه سیاست‌های کلی برنامه مدنظر قرار گیرد یا بودجه سال 1402، یک تلاقی اتفاق افتاد. او گفته که «ظرفیت سازمان برنامه و بودجه محدود است و نمی‌تواند تکمیل هر دو برنامه را با هم انجام دهد و قاعدتا باید در این زمینه اولویت‌بندی می‌کرد که نهایتا فعالیت در زمینه بودجه سالانه را ادامه داد». اعلام بازه زمانی میرکاظمی درباره نهایی شدن برنامه هفتم هم در جای خود قابل توجه است: «فکر می‌کنم ظرف یک ماه آینده حداقل برنامه هفتم توسعه را به یک جایی می‌رسانیم.»ابر و باد و خورشید و فلک همه همراه رییسیانتقاد دیگر قالیباف در روزی که به میرتاج‌الدینی تاکید کرد: لایحه بودجه پیش از لایحه برنامه هفتم بررسی نمی‌شود. بر این اساس بود که دولت در ارسال بودجه هم از نظر زمانی و هم از نظر شکلی تخلف کرده، چراکه لایحه را دو بخش کرده و تنها کلیات را به مجلس فرستاده است. نکته جالب توجه اینکه هنوز صحبت قالیباف در رسانه‌ها به‌طور کامل پوشش نداده شده بود که سخنگوی شورای نگهبان در توییتی اعلام کرد که این شورا مصوبه مجلس درباره دو بخشی شدن بودجه را تایید کرده است. قرار گرفتن این دو موضوع در مقابل هم نشان می‌دهد که قالیباف در موازنه بودجه‌ای که چاشنی سیاسی به خود گرفته بود، به‌رغم اینکه بر اساس اختیارات قانونی خود عمل کرده، اما مغلوب شده است، مغلوب همراهی همه‌جانبه نهادهای خارج از مجلس با دولت رییسی و نمایندگانی که به‌رغم همه تذکرات پر رنگ و لعاب‌شان هنوز در خفا به دولت میل بیشتری دارند تا به قالیباف و دل‌شان با رییس دولت است تا رییس مجلس. اگرچه قالیباف در عرصه ریاست مجلس حریفی ندارد و تردیدی درباره پایان مجلس یازدهم با ریاست متداوم 4 ساله او نیست، اما این پالس‌ها از موقعیت متزلزل او در مجلس خبر می‌دهد. رای مجلس در کمتر از دو هفته قبل به گزینه رقیب قالیباف برای ریاست بر دیوان محاسبات، نشان می‌دهد که زنگ‌ها برای قالیباف به صدا درنمی‌آید. این تقابل بین نمایندگان با قالیباف البته بی‌تاثیر از لابی‌های پنهان اعضای جبهه پایداری نیز نیست. وقتی شنیده‌ها حاکی از آن است که علی خضریان، چهره شاخص جبهه پایداری در روز رای‌گیری بین «پژمان پشمچی‌زاده» و «احمدرضا دستغیب»، زیر علم گزینه‌ای که نزدیک به علی لاریجانی شناخته می‌شود، تلاش می کند برای رای‌آوری دستغیب تنها برای رای نیاوردن پشمچی‌زاده تلاش می‌کند، به وضوح می‌توان پیام بدنه نمایندگان به قالیباف را دریافت؛ پیامی که می‌گوید در بزنگاه‌ها حامی طرف مقابل است؛ خواه احمدرضا دستغیب چهره منتسب به علی لاریجانی باشد خواه دولت ابراهیم رییسی.